Ў вёсцы Гарошкаў Рэчыцкага раёну ладзілася свята паэзіі «Дух — гэта, людзі, Я». Яно было прымеркавана да 51-й гадавіны з дня народзінаў слыннага земляка, паэта Анатоля Сыса.
Свята пачалося а 12-й гадзіне ускладаннем кветак да помніка Анатолю Сысу на гарошкаўскіх могілках. Тут пахавалі яго ў траўні 2005 году пасля заўчаснай смерці.
Шлях да Сыса
Аддаць творцу даніну пашаны прыйшлі родныя, сябры, прыхільнікі творчасці паэта з Менску, Гомелю, Веткі, Рэчыцы, Светлагорску.
Кветкі паэту (злева – сястра Тамара)
Ля магілы паэта сёлета пасадзілі арабіну.
Арабіна ў нагах
Родная сястра Анатоля Сыса спадарыня Тамара: «У Анатоля ёсьць верш „У нагах пасадзіце рабіну“. Вось гэтую арабіну мы й пасадзілі, як ён нам наказваў, на пятым годзе. Дзякуй усім! І ўсіх запрашаю на падворак да Анатоля Сыса. Прыходзце ўсе да нас».
Прыехалі, успомнілі
З могілак грамада накіравалася ў цэнтар Гарошкава, дзе ля чыста пабеленай роднай хаты ўжо з мэмарыяльнай дошкай паэту і працягвалася сьвята.
Адкрывае сьвята на панадворку Сяргей Сыс
Верш Анатоля Сыса «Дух — гэта, людзі, Я», які й даў назоў сёлетняй імпрэзе, чытае стрыечны брат паэта й цёзка па прозвішчы Сяргей Сыс:
«Я сынам сваёй Айчыны
Завуся да той часіны,
Як памяць бунтуе мая.
Дух — гэта, людзі, Я.
У шчасьці альбо ў самоце
Мне шэпчуць крыльцы ў палёце
Гарошкаўскага матыля.
Дух — гэта, людзі, Я».
Свята паэзіі на панадворку Анатоля Сыса ўжо ладзіцца шосты раз запар. І літаральна да кожнага з іх знаходзяцца новыя згадкі пра творцу, даследаваньні, успаміны. Знаходзяцца новыя вершы, пародыі. Адшукалася нават апавяданне, якое напісаў Анатоль ў маладыя гады.
Даследчыца з польскага Беластокскага ўнівэрсытэту Аліна Ваўранюк прысвяціла творчасці беларускага паэта магістарскую дысэртацыю: «Анатоль Сыс — паэт трагічнага лёсу».
Польскія кінадакумэнталісты знялі й фільм пра паэта, названы «Сыс пра Сыса». Фільм гэты сёння быў прэзэнтаваны ў Гарошкаве.
Вершы на панадворку Сыса чыталі Ларыса Раманава, Вадзім Болбас, Генадзь Лапацін.
Вершы чытае Вадзім Болбас
Слова Ларысы Раманавай
Да свята выйшла й кніга Леаніда Галубовіча «Сыс і кулуары». Сам аўтар ня змог прыехаць сёння ў Гарошкаў. Але перадаў кнігу з сымбалічным надпісам: «У музей Анатоля Сыса ў Гарошкаве».
Сяргей Сыс: «За гады, што Анатоля няма, сабралася шмат рэчаў, шмат публікацый, зьвязаных зь ягоным жыццём. І яны могуць стаць асновай стварэння мемарыяльнага музею ў памяць Анатоля.
Слухачы на падворку. На першым пляне — сястра паэта Тамара
Музей быў бы й культурным апірышчам Рэчыцкага раёну, ён прыносіў бы гонар і славу. З іншага боку, гэта было б важна й для выхавання маладога пакалення. Бо Анатоль аддана любіў і вялікую радзіму — Беларусь, і свой Гарошкаў. Гэта важна з многіх бакоў. І таму ўладам трэба было прыгледзецца, пайсці насустрач і ўзяць спачатку гэты дом хаця б на баланс.
Сёстры гатовыя працаваць у музеі бескарысліва. Але спачатку трэба зберагчы гэты дом, гэтую спадчыну, якая засталася й кожны год узбагачаецца».
Выступае Алесь Бяляцкі
Грамадзкі дзеяч, сябра Саюзу беларускіх пісьменнікаў Алесь Бяляцкі лічыць, што Анатоль Сыс быў фенамэнальнай постаццю нашага супярэчлівага часу — і як паэт, і як грамадзкі дзеяч. Гэтае спалучэнне й дало плён у ягонай творчасці:
«Людзі любяць ягоныя вершы, людзі цэняць, я б сказаў так, тыя асноўныя рэчы, якія ён закладаў у сваю творчасць. Як мне падаецца, гэта павага да роднай мовы, да беларускай культуры. І гэта выяўленне такой свабоды асабістага „Я“ — таго, чаго зараз вельмі не хапае ў беларускім грамадзтве».
Анатолю быў бы 51 год.
________________________________
Па матэрыялах артыкула на Радыё Свабода.
Спасылка: http://www.svaboda.org/content/article/2205974.html
