Кікімара

Кікімары — гэта дзеўкі, якія шчэ не паявілісь на свет, а ўжо былі пракляты сваімі бацькамі. Жывуць яны ў хатах, дзе памерлі дзеткі або іх забілі бацькі. Зусім маленькія яны, амаль нябачныя. Яны аберагаюць дзяцей у час сну і дапамагаюць мацеры іх закалыхваць. Шчэ іе такі выраз: кікімара балотная. Значыць, кікімары жывуць і ў балотах.

Запісанаў в. Бабоўка Жлобінскагар-на ад Аўраменка Ніны Дзмітрыеўны, 1930 г.н., перасяленкі з в. Дронькі Хойніцкага р-на студэнткай Ядчанка В.

Кікімара найчасцей забіраецца ў дамы, на якіх ляжыць пракляцце. Яна там уздыхае, валтузіцца. У доме чуваць піск, віскат.

Кікімарамі становяцца заўчасна загінуўшыя маленькія дзяўчынкі, якія нябачна прысутнічаюць у хаце, назіраючы за гульнямі жывых дзяцей, самі гарэзнічаюць і ўздыхаюць, калі маці пачынаюць песціць сваіх дзяцей.

Запісанаў в. Роза Люксембург Ельскага р-на ад Вярбіцкай М.Л., 1942 г.н. са слоў яе маці студэнткай Дворак Л.

От ішчэ ў нас, як мы малыя булі, по ягоды ходзілі. Дак як хто найдзе место ягоднэ, а ходзілі ж парціямі, дак штоб друге яке не дайшло до того ягодного места, дак пужалі. Перадзеваліся зверху ўніз (г.зн. для дзяўчат: спадніцу надзявалі на верхнюю частку цела, а сарочку ладавалі знізу, прыкладна тое ж самае рабілі хлоп­цы), робілі бороду з моху, веросом обчэплівалі сябе, палку яку вяліку ў рукі і бегалі кругом. А мы ж малыя булі, бояліся, дак пішчалі, вішчалі і крычалі: “Уцякайма, там кікімора бегае”. А тэй ужэ скідаў усе і набіраў сабе ягод.

Запісана ў г.Гомель ад Шыкун ЛюбовіЯкаўлеўны, 1934 г.н., былой жыхаркі в.Галоўчыцы Нараўлянскага р-на студэнткамі Гарадзецкай Г., Зайцавай А.

У маёй саседкі ета ў хаце было. Чушка (кікімара) стала бегаць. Нікому жыцця не давала. А здарылася ў іх так. У іх малень­кая дзяўчынка была. Хазяйка пайшла даглядацца, а дзяўчынка засталася каля грубкі гуляць. Яна вугалькі, відаць, выграбала — усё загарэлася на ёй, кухня згарэла. Маці прыбегла, дзверы адчыніла — яе агнём. Яна папасці туды не магла. Дачка і згарэла. I вось гаварылі: эта там чушка бегала

Запісана ў в.Барсукі Кармянскага р-на ад Трэцяковай Алены Іванаўны, 1962 г.н. студэнткай Дзікалавай А.

Кикиморами становятся умершие некрещёными, или дети, которых прокляли родные. Этих детей подбирают ведьмы и ведь­маки и подсылают в дома людей, чтобы те разорили их, творя раз­ную чертовщину.

Если девочку унесли черти и потом подбросили к кому-ни­будь в дом, где она вырастала, то эта девочка потом тоже становилась кикиморой, потому что кикиморами могли быть только жен­щины. Мальчики же, унесенные из дома чертями, становятся их помощниками и делают разные нечестивые дела, принося вред и зло людям.

Кикиморы живут только ночью. Хозяева дома их не видят, они могут только чувствовать их присутствие: хихиканье в тёмных углах, бьющаяся посуда, плач и страхи детей, ссоры в доме — всё это дело рук кикиморы.

Чтобы избавиться от кикиморы, нужно сходить в церковь, взять там посвяцоной воды и окропить ею все углы в доме и по­рог. При этом нужно несколько раз повторить: “Изоди ты, кики­мора домовая, из моего дома скорее, а не то задерут тебя прутья­ми, сожгут красным полымем, зальют смолою черною. Аминь”.

После этого заговора кикиморы больше не возвращались в дом. Но для пущей надежности можно было еще посыпать солью дорожку, ведущую к дому, чтобы кикиморы потеряли свой след.

Запісана ў г. Гомель ад Барушка Надзеі Васільеўны, 1940 гм. студэнткай Бандарэнка I.

Кікімары жывуць у доме на печы. Мае від маленькай жанчыны з доўгімі чорнымі валасамі, белым тварам і чорнымі вачамі. Гэта жонка хатніка. У доме можна пачуць піск кікімары. Яны паяўляюцца ў той сям’і, дзе праізашло ўбійства дзіцяці, пракляцце і другі цяжкі грэх. Кікімары па начах стукаюць па сценах, непакояць ма­лых дзяцей, па хаце раскідваюць рэчы, ламаюць мебель, хочуць выжыць чалавека. Калі кікімара плача ноччу, будзе бяда. Кажуць, што яе можна спаймаць і перагварыць у чалавека. Для гэтага ёй стрыгуць валасы ў відзе крыжа. Тады яна стане дзяўчынкай.

Запісана ў гДобруш ад Брычанка Марыі Міхайлаўны, 1932 г.н., нарадзілася ў в.Прудок Калінкавіцкага р-на студэнткай Антончыкавай Н.

Крыніца: Народная міфалогія Гомельшчыны: фальклорна-этнаграфічны зборнік. — ЛМФ “Нёман”, 2003. — 320 с. Ст. 138-140.